tekst

Surprise

Lida Abdul / Roel Backaert / Vincen Beeckman / buren / Jana Cordenier / Marc Ghijsels / Binelde Hyrcan / Lola Lasurt / Ivo Provoost & Simona Denicolai / Grethell Rasúa / Dimitri Vangrunderbeek / Floris Vanhoof / acties Rik Moens

Impossible things don’t know they are impossible – W. Disney
Logic will get you from A to B. Imagination will take you everywhere – A. Einstein

Surprise is een tentoonstelling waarbij het vermogen tot verbeelding centraal staat. Het gebouw van Netwerk wordt op een ongewone wijze ingepalmd, met een avontuurlijk parcours waar veel te zien en te beleven valt. Dankzij het thema is Surprise extra aantrekkelijk voor de jonge bezoekers van Netwerk, hoewel de tentoonstelling zich net zo goed richt tot een volwassen publiek.

Kern van de tentoonstelling is de verbeelding, het vermogen om een voorstelling in de geest te maken van iets dat op dat moment niet fysiek waarneembaar is. De menselijke verbeeldingskracht of fantasie maakt het denken ‘flexibel’. Wat vanuit de verbeelding ontstaat krijgt automatisch een grote mentale aantrekkingskracht. De getoonde beelden spreken direct aan. De inhoud lijkt hierdoor eenvoudig, maar toch gaat het vaak over complexe materie.

1. Vincen Beeckman ° 1973
Bewoners van de maand, 2014 – 2016

Kunst in de Wijk, een initiatief van Stad Aalst, brengt kunst in de straat tot bij bewoners, passanten, toevallige bezoekers. Netwerk nodigde in 2014 Vincen Beeckman uit voor dit kunstproject in de buurt Aalst rechteroever. Beeckman heeft, ondermeer via zijn sociaal-artistieke projecten voor kunstencentrum Recylart (Marollen, Brussel), veel ervaring in het samenwerken met diverse gemeenschappen.
Als fotograaf wou hij met Bewoners van de maand ontmoetingen plannen met mensen uit de buurt waarbij portretten gemaakt worden waarin ze kunnen laten zien wie ze zijn en hoe ze zijn. Elke maand werden twee nieuwe portretten getoond, drie jaar lang. Iedereen die in de buurt woonde kon deelnemen.

2. Netwerk Archief ° 1988

In de voorbije 28 jaar werd in het spoor van tentoonstellingen en samenwerkingen met kunstenaars een aanzienlijk aantal kunstwerken verworven. Ze kunnen geduid worden als een gestaag groeiende ‘constellatie’ van werken die op een organische manier een tastbaar deel van het geheugen en de identiteit van Netwerk vormen.
Al van bij de eerste Netwerk tentoonstellingen eind jaren ’80 is het de bedoeling om in het artistieke programma, waar en wanneer relevant, restanten van vorige presentaties een plek te geven in het kader van een nieuwe tentoonstellingscyclus. De werken kunnen zich verhouden tot andere werken, tot tijdelijke interventies of tot de thematiek van een nieuwe presentatie. Deze praktijk vormt een constante in het tentoonstellingsprogramma door de jaren heen.

3. Dimitri Vangrunderbeek ° 1964
Unit(s), 2011

In zijn artistieke onderzoek bevraagt Dimitri Vangrunderbeek het transformatieproces tussen alledaagse voorwerpen en autonome kunstwerken en gaat hij na hoe objecten zich tot hun omgeving kunnen verhouden.
Unit(s) was in 2011 onderdeel van een tentoonstelling op het Domein van Seneffe. Dit bestaat uit een kasteel in neoklassieke stijl uit de 18de eeuw en een Engels park van 22 hectaren. Het Kasteel van Seneffe opent zijn deuren voor talrijke evenementen, van de meest traditionele tot de meest eigentijdse of zelfs avant-gardistische.
Vangrunderbeek doctoreerde vorig aan de RMIT University Melbourne, met een eindpresentatie in Netwerk.

4. Grethell Rasúa ° 1983
De la permanencia y otras necesidades, 2015, video installation

Rasúa’s voornaamste artistieke werkmethode is om te infiltreren in verschillende sociale milieus en om interactie taan te gaan met de bewoners.
“We komen zonder angst met de dingen in aanraking. Onvoorwaardelijk liefhebben kan een strategie zijn om te leven zonder externe tegenstellingen. Die doen ons zoveel pijn en doen ons twijfelen. Het is noodzakelijk om te blijven proberen niet toe te geven aan wat we niet willen. Deze video is het resultaat van de beslissingen die ik als een manier van leven heb gemaakt. Hij illustreert mijn ingesteldheid en herinnert mij eraan om pijnlijke situaties steeds met de beste bedoelingen het hoofd te bieden.”

5. Jana Cordenier ° 1989
Reeks Untitled, 2016

Er gaat iets ontzettend oorspronkelijke en onschuldigs uit van deze werken, die Jana Cordenier zelf liefst omschrijft als ‘atmosferen’, die in hun lumineuze ijlheid aanspraak maken op het gemoed, de beleving, de intuïtie boven het verstand.
Cordenier zocht een manier om de zwaarte van de letterlijke toets met een penseel te verlichten, om de hardheid van de materie, de verf, te verzachten en de weerstand die ze voelde bij het betreden van het werk om te buigen naar een zacht binnenglijden.
– Grete Simkuté

6. The Garden (Záhrada)
Martin Sulík, 1995, langspeelfilm, 99’

The Garden is een visueel prachtig en absurd sprookje over de dertiger Jakub. Zijn relatie met de getrouwde Tereza hapert, met zijn vader staat hij op gespannen voet en zijn baan bevalt hem niet. Hij vertrekt voor enkele dagen naar het platteland, naar het verlaten huis van zijn opa. Niet vermoedend dat zijn verblijf in deze intrigerende, magisch-realistische tuin zijn leven zal veranderen…

7. Roel Backaert ° 1978
Pristina #1, Polen #1, Skopje #1, Porto Torres #1, Hong Kong #3, Rome #1, Moscow #1, Hong Kong #1, LowTech #1 (Amsterdam), Montreal #1, Hong Kong #1, Tchaj-pej #1, Rome #2, 2005 – 2016

Roel Backaert benadert in zijn werk gebouwen als individuen. In dat opzicht is zijn fotografie verwant met portretkunst, meer dan met het genre van het landschap.  Af en toe is stad of natuur zichtbaar, maar slechts als achtergrond.
Anders dan in traditionele portretten waarin het onderwerp een pose aanneemt, zijn in de foto’s van Backaert de gebouwen vastgelegd tijdens een moment van onoplettendheid: wanneer niemand anders ze opmerkt, meestal ’s nachts, en architectuur niets hoeft op te houden. De fotografie van Backaert laat architectuur zien die is bevrijd van de verplichting om van praktisch nut te zijn, en kortstondig haar autonomie herovert.
– Hans Ibelings

8. Marc Ghijsels ° 1955
taketaketaketak, 2015

De kunstenaar heeft een overweldigende verzameling opgebouwd van (bewerkte) objects trouvés, installaties, assemblages en schilderijen. Op het eerste gezicht een smoezelig rariteitenkabinet, maar niet is minder waar. Visuele grappen en grollen wisselen af met ernstige en tragische onderwerpen. Van dat laatste getuigt de referentie naar de slachting van WO l, waarmee de tentoonstelling opent. De associatie met de Dada- beweging dringt zich op.
Opmerkelijk is de affiniteit met L.P. Boon: een gelijklopende carrière als huisschilder, arbeider in brouwerij Safir, leerling aan de Aalsterse Academie.
– Marc Vonck

9. Lola Lasurt ° 1983
Preparation for ‘Wit boven Zwart’ , 2016

De Spaanse Lola Lasurt houdt zich bezig met het recente verleden. Ze zoekt manieren om productief met het concept ‘nostalgie’ om te springen door kritisch en open met het verleden om te gaan. Haar werk is gebaseerd op een video van de Aalsterse Carnavalsstoet in 1946, waar de folkloregroep ‘Wit boven Zwart’ te zien is. Lola zoekt mensen om de groep te re-enacten bij een volgende editie van Aalst Carnaval, en toont ook een eigen interpretatie van het fenomeen in de vorm van een handgemaakt kostuum en olieverfschilderijen.
De folkloregroep ‘Wit boven Zwart’ zorgde voor het entertainment in de stoeten n.a.v. de Bevrijdingsfeesten. Na de bevrijding van Brugge in 1944 rezen dergelijke groepen als paddestoelen uit de grond.
Met dank aan Beeldbank Brugge (Stadsarchief Brugge).
De kostuums werden gemaakt in samenwerking met textielontwerper Ana Maria Gómez.

10. Denicolai & Provoost ° 1972 ° 1974
hello, are we in the show? / constellation, 2014

Hoewel de intenties van Denicolai & Provoost helder zijn (de vastgeroeste codes van het dagelijkse leven openbreken) wordt de precieze uitkomst van hun interventies niet zonder meer vastgelegd. Met een aanstekelijk genoegen springen ze heen en weer tussen een kwetsbare toestand van activistische opwinding en een doorleefd scepticisme ten opzichte van de context waarin hun werk terechtkomt.
De video-installatie Constellation is een tussenstadium van de film hello, are we in the show?. Op het flatscreen op de muur zie je een tekening van een zwaan geanimeerd in minimaal 200 tekeningen. Steeds opnieuw komt de zwaan tot leven, eerst zwemmend in het niets; tot het water wordt ingevuld. Op de muur achter het scherm worden 188 tekeningen of schetsen van het Zoniënwoud geprojecteerd. Corresponderend met deze tekeningen zijn er soundscapes die horen bij deze dagelijkse parktaferelen: een vogeltje landt op een besneeuwde tak, een hijgende hond, een vliegtuig vliegt over, een bromvlieg passeert, iets drupt.
Links op de muur hangt een scherm met een slideshow van 38 beelden. Dit zijn kleurstudies voor de animatiefilm, maar ook close-ups van Les Chasses de Maximilien (de jachten van Maximiliaan). Deze twaalf wandtapijten uit de 16e eeuw hangen in het Louvre en zijn ook geïnspireerd door het Zoniënwoud.
Bron: jegensentevens.nl

11. buren
And then what?, 2016

buren is de naam en de vorm waaronder Melissa Mabesoone (°1988) en Oshin Albrecht (°1986) samenwerken. Hun werk gaat om met de onderling verweven contexten van het vrouwelijke, het gemeenschappelijke, huiselijkheid, seksualiteit, (artistiek) werk, popmuziek en neoliberale fantasieën. Hun verhouding tot deze contexten en posities is gelaagd en ambigu. Elementen als genot, identiteit, ironie, kritiek versterken elkaar of schuiven noodlottig in elkaar. Dit wordt aangestipt en gearticuleerd door de performatieve dimensie van hun werk.
Eind 2016 brengt het collectief het boek Confusion of tongues uit bij Posture Editions.

12. Lida Abdul ° 1973
In transit, 2008 – film

Lida Abdul werd geboren in Afghanistan, een paar jaar voor de Sovjet-inval, en woont en werkt nu in L.A. en Kabul. In haar videowerk In Transit vullen schoolkinderen de holtes van een militair vliegtuig met katoen en bevestigen ze touwen, in een poging om het vliegtuig te laten opstijgen als een vlieger. In haar eigen woorden: “Het is een erg speels werk, een fantasiestuk, met een groep kinderen die spelen met een zeer oude Russische vliegtuig dat jaren geleden was achtergelaten. Ik werd enorm geraakt door de installatie omdat het lijkt op iets tussen een vliegtuig en een vogel. Op een skelet bijna… “
De harde realiteit van de vernietigende oorlog staat in contrast met de hoop op een toekomst. “Ik wil de schoonheid naar boven brengen van de tragische manier waarop kinderen te maken krijgen met gewelddadige scènes en laten zien hoe ze flexibel kunnen zijn in deze omstandigheden dankzij hun onschuld, door een tegengif te creëren voor hun tragische noodlot.”
– giorgiopersano gallery

13. Binelde Hyrcan ° 1980
Cambeck Voitures, 2013

Binelde Hyrcan groeide op tijdens de burgeroorlog in Angola. Veel inwoners leven er onder de armoedegrens en hopen op een toekomst in Amerika of Brazilië. In Cambeck Voitures zien we vier jongetjes die zich voorstellen dat ze in een limousine de wereld rondtoeren. Ze overstijgen de realiteit, al is het maar voor een moment. Hun gesprek over de gedroomde toekomst is grappig en ontwapenend, totdat je beseft wat eraan ten grondslag ligt, totale uitzichtloosheid. Ook in het licht van de vluchtelingencrisis is hun dialoog pijnlijk actueel: de jongens zijn alle vier vast van plan om hun kansarme bestaan te verruilen voor the good life in Brazilië, in Amerika, in Italië.
– bron: Hacking Habitat, Utrecht, 2015 – 2016

14. Marc Ghijsels ° 1955
Haar Haar, 2013

Zie nr. 8

15. Rik Moens ° 1969
Hyporhythm of primal consent nr. 1, 2016

Zowel op de opening als op de de laatste zaterdag van de tentoonstelling (op 17.12.2016) wordt het publiek uitgenodigd om een object mee te brengen. Na Moens’ minimale ingreep op het object kunnen de genodigden het zelf in het ‘landschap’ positioneren.

16. Floris Vanhoof ° 1982
Bug Sounds Vinyl Canyon, 2016, i.s.m. Werktank

Floris Vanhoof onderzoekt perceptie en manieren om nieuwe beelden te maken met oude media. Door het ene medium op het andere (soms verkeerde?) medium aan te sluiten probeert hij eigen vertalingen te maken van geluid naar beeld en omgekeerd. Hij wil daarbij niet zozeer een eigen visie of idee opdringen, maar is nieuwsgierig naar wat de installatie bij de toeschouwer opwekt. Welk (nieuw) perspectief krijgt men?
De installatie in Surprise ontstond vanuit het experimenteren met stukjes transparante vinyl elpee in een diaprojector en met een slagtand van een kever als naald van een platenspeler. Op zoek naar de primitieve vormen van geluidsgolven wordt met een microscoop ingezoomd op een elpee. De patronen van de golvende platengroeven worden in de installatie met een draaiend wiel tot nieuwe flikkerende beeldritmes geanimeerd. Terwijl onze visuele perceptie overladen wordt, zorgt de slagtand van de kever voor interessante vervormingen van de klankband.
Deze repetitieve klanken worden op hun beurt op vinyl vastgelegd, in gelimiteerde oplage.
Met dank aan Werktank en Koninklijk Museum voor Midden Afrika, Tervuren.

17. Yves Vanpevenaege ° 1959
De Toren van Babel, 2016, i.s.m. Don Bosco Aalst en Vrije Basisschool Meldert

Tijdens zeven workshops met kinderen vertrok Yves Vanpevenaege vanuit het thema van het werk van Philip Metten: het boeiende grensgebied tussen architectuur en sculptuur, ruimte en vorm, waarbij een kunstinstallatie dient als ontmoetingsplaats waar gesprekken ontstaan rond identiteit en diversiteit.
Elk individueel werkstuk van deelnemers aan de workshops diende als module van een groter geheel, De Toren van Babel. Het bouwen van de toren was een lang proces. Het was een uitdaging om de kinderen te motiveren deel te nemen aan een proces waarvan het eindresultaat niet meteen zichtbaar was.
Door de grote culturele en sociale verschillen tussen de deelnemende groepen, staat De Toren van Babel ook hier symbool voor de problematieken die kunnen ontstaan in een samenwerking. Het project biedt de mogelijkheid aan om in groep te praten over huidige culturele modellen en conflicten.

18. Le Ballon Rouge
Albert Lamorisse,1956, 36’

Parijs in de jaren ’50. Een kleine jongen vindt een rode ballon die is blijven vasthangen aan een lantaarnpaal en maakt hem los. Tot grote verbazing van de buurtbewoners blijft de magische ballon de kleine jongen achtervolgen doorheen de straten van Parijs. De spanning neemt toe wanneer een bende jaloerse jongens de achtervolging inzetten…

*Surprise kwam tot stand met speciale dank aan Jorge Fernández Torrez (CU), giorgiopersano gallery (IT),
Wertank, Stadsarchief Brugge (Beeldbank Brugge) en het Koninklijk Museum voor Midden Afrika in Tervuren. *

13.10.2016